Gốm Sứ Thời Lý Trần Có Đặc Điểm Gì? 5 Nét Khác Biệt Ít Người Biết

Gốm sứ thời Lý Trần có gì đặc biệt? Từ xa xưa nước ta đã trải qua nhiều thời đại thống trị khác nhau. Mỗi thời đại có những nét văn hóa riêng. Tuy nhiên, có thể thấy qua 2 triều đại Lý – Trần thì xã hội Việt Nam ta đã đạt được những bước phát triển mới vượt bậc. Đặc biệt là đồ gốm đã thu được những thành tựu rực rỡ. 

Nhắc tới gốm sứ thời nhà Lý – Trần là nhắc tới cái đẹp cũng như giá trị của nó. Gốm sứ nhà Lý – Trần là hội tụ những tinh hoa, những kỹ xảo của lịch sử loài người thời xa xưa. Vậy đặc điểm của gốm sứ thời này như thế nào. Bài viết sau đây sẽ giúp bạn hiểu thêm một số thông tin về gốm sứ thời Lý – Trần.

Gốm thời Lý Trần có đặc điểm gì?

Gốm sứ thời Lý Trần đã được tìm thấy tương đối nhiều trong các hố khai quật và đồng thời cũng được tìm thấy cùng với những đồ gốm trang trí kiến trúc cùng thời Lý – Trần. Gốm sứ thời nhà Lý và nhà Trần gồm có rất nhiều loại như: Men trắng, men ngọc, men xanh lục, men nâu, hoa nâu và hoa lam.

Theo đó, gốm thời Trần được phát triển và kế thừa, có sáng tạo từ gốm thời Lý. Chính vì thế, các loại gốm thời Trần mang trong mình phong cách giống với gốm thời Lý cả về hình dáng, màu men lẫn các hoa văn trang trí. Do đó, ta khó có thể phát hiện được đâu là gốm thời Lý, đâu là gốm thời Trần. Tuy nhiên, các nhà khoa học sau đó đã tìm ra một điểm để phân biệt 2 loại gốm này đó là dựa vào kỹ thuật tạo chân đế.

Cho tới thời nay, vẫn còn 3 làng duy trì và phát triển được gốm sứ triều đại Lý Trần đó chính là làng gốm sứ Bát Tràng, làng gốm sứ Phù Lãng và làng gốm sứ Thổ Hà.

So sánh gốm thời Lý và thời Trần

Điểm chung của gốm thời Lý và thời Trần

Giống như cách tạo dáng của những đồ đồng thời ký trước đây là sử dụng những hình mẫu trong thiên nhiên cụ thể là cỏ cây, hoa lá, quả…. Việc sử dụng những hoa văn, hình học trên đồ gốm thời Lý – Trần thời bấy giờ chiếm vị trí không quan trọng mà phần chính của gốm sứ thời Lý Trần là sử dụng những họa tiết chính là hoa lá, chim muông, con vật và con người. Những sự vật này tuy rất đơn giản nhưng lại mang nét mộc mạc, gần gũi với thiên nhiên và cuộc sống con người Việt Nam.

Đa số đồ gốm thời Lý – Trần chủ yếu sử dụng 3 loại men đó là: Men ngọc, gốm hoa nâu và gốm hoa lam.

Đặc điểm khác nhau giữa gốm thời Lý và thời Trần

Đối với gốm thời Lý

• Về đặc điểm: Gốm thời Lý là gốm xương mỏng nhẹ, chìm nổi, có dáng thanh thoát và được chau chuốt tỉ mỉ.
• Về cách trang trí: Đối với hoa văn trên gốm thời Lý, ngoài sử dụng những hình mẫu trong thiên nhiên như hoa, quả thì còn có hoa văn hình học nhưng hoa văn hình học lại chiếm vị trí phụ. Ngoài ra, những hoạ tiết như hoa lá, chim muông, thú vật và con người cũng rất được chú trọng. Các hoa văn trang trí trên các sản phẩm gốm thời này thể hiện sự giản dị, mộc mạc nhưng lại rất gần gũi với thiên nhiên và đời sống của con người Việt Nam.
• Về kỹ thuật, lò nung: Bước tiến lớn của thời Lý là sử dụng các lò cóc, lò nằm, có khi cả lò rồng để nâng nhiệt độ nung cho sản phẩm lên đến 1.200 độ C – 1.300 độ C nhằm cho ra các sản phẩm có chất lượng tốt.
• Về nước men: Điểm nổi bật về sự sáng tạo của thời Lý chính là đã tìm ra được nước men trắng đặc biệt. Đây là một trong những thành công lớn của gốm sứ thời Lý. Nước men này được duy trì và đặc biệt được ưa chuộng cho đến tận ngày nay. Và ngày nay nước men trắng cũng chính là loại men đặc trưng của làng nghề gốm sứ bát tràng.

Đối với gốm thời Trần

• Về đặc điểm: Gốm thời Trần có xương dày, thô và nặng hơn so với gốm thời Lý.
• Về cách trang trí: Hoa văn trên gốm thời Trần thì chủ yếu là hoa sen, hoa cúc được cách điệu với thể thức không bị thay đổi nhiều so với thời Lý.
• Về kỹ thuật, lò nung: Sản phẩm gốm sứ thời Trần được nung ở nhiệt độ thấp hơn so với sản phẩm gốm sứ thời Lý, trung bình ở nhiệt độ từ 1.100 độ đến 1200 độ C.
• Về nước men: Men trắng thời Lý có độ trắng mịn và óng mượt như gốm đời Tống và phần nhiều về chất lượng đã đạt tới trình độ sứ như sứ thời Tống. 

Tóm lại, gốm sứ thời Lý có đặc điểm là gốm xương mỏng nhẹ, chìm nổi, có dáng thanh thoát và được chau chuốt tỉ mỉ. Còn gốm sứ thời Trần thì lại có xương dày, thô và nặng hơn so với gốm thời Lý.

Trên đây là một số thông tin chia sẻ về đồ gốm thời Lý – Trần. Hy vọng qua bài viết này sẽ giúp ích được bạn trong việc phân biệt đồ gốm sứ thời Lý Trần.